Deze week richt de aflevering van de Nieuwe Vermeer zich op Het concert, het doek van Vermeer dat in 1990 gestolen werd uit het Isabella Stewart Gardner Museum in het Amerikaanse Boston. Hoe zag dit schilderij er eigenlijk uit en wat valt erover te vertellen? Op deze pagina lees je meer over dit bijzondere schilderij van Vermeer.
Inhoudsopgave
Het gestolen schilderij van Johannes Vermeer
De kunstroof in het Isabella Stewart Gardner Museum in het Amerikaanse Boston is erg bekend. Er is ook een Netflix-serie aan gewijd: This is a Robbery. In deze documentaire zie je hoe de dieven te werk zijn gegaan en worden er diverse vermoedens geuit waar de schilderijen gebleven zijn. De schilderijen zijn echter nooit meer boven water gekomen na 1990 en de vraag is of dat ooit nog gebeurt.
Wat is er te zien op Het concert?
Op het concert zien we een voorstelling van een kleinschalige muziekuitvoering. Het speelt zich af in huiselijke kring, waar Vermeer meestal de voorkeur aan gaf. Links zit de luitspeelster, zij draagt een lichte rok en een okergeel jasje. In het midden zit een man aan een klavecimbel, met zijn rug naar de toeschouwer. Hij zit op een stoel met rode bekleding. Rechts staat de zangeres, gehuld in een blauwe jurk. De dames dragen beiden een parelhalssnoer en pareloorbellen.
Verder is er nog een basviool zichtbaar op de zwart-witte tegelvloer en ligt er een muziekinstrument op tafel, op een Perzisch keled. De lichtval trekt de blik van de toeschouwer meteen naar de personen op het schilderij. De musici concentreren zich op hun spel en kijken niet op of om.
Waaraan zien we dat dit een Vermeer is?
Op Het concert zien we de typische Vermeer-elementen terug. Hij had een voorliefde voor huiselijke taferelen, er is een zwart-witte tegelvloer en het kleurgebruik is relatief zacht. Johannes Vermeer wordt natuurlijk niet voor niets de meester van het licht genoemd en ook in dit schilderij zien we meteen waarom. Vermeer weet diepte in het schilderij aan te brengen door het contrast tussen licht en donker. De lichtval komt van links, zoals we van Johannes Vermeer gewend zijn. Aan de muur op de voorstelling hangen twee schilderijen. Ook het blauw en okergeel zijn typisch tekenen dat dit een Vermeer betreft. Het doek is overigens niet gesigneerd, maar ook dat is niets bijzonders voor Johannes Vermeer. De sfinx van Delft stond erom bekend dat hij slordig was met zijn signaturen.
Wanneer schilderde Johannes Vermeer Het concert?
Johannes Vermeer schilderde Het concert ergens tussen 1663 en 1666. Het doek is niet gedateerd.
Hoe is Het concert in Amerika terechtgekomen?
Het concert is regelmatig van eigenaar gewisseld. Het kwam diverse keren voor dat het doek geveild werd uit een erfenis. Op een gegeven moment komt het doek in bezit van Theophile Thore-Burger, de man die we eigenlijk wel mogen zien als de herontdekker van Vermeer. Na zijn dood blijft het schilderij nog 30 jaar in de familie, maar op 5 december 1892 wordt het doek geveild in Parijs. Daar wordt het door agent Fernard Robert aangekocht, in opdracht van Isabella Stewart Gardner. Het schilderij gaat per schip naar Boston en krijgt een plaatsje in de privécollectie van de familie. De collectie is echter zo uitgebreid dat dat aanleiding is om een museum te openen. In 1903 is het zover en is het Isabella Stewart Gardner Museum een feit. Het concert zal er tot 1990 hangen, tot het op spectaculaire wijze wordt gestolen.
Wat is de huidige waarde van Het concert?
Isabella Stewart Gardner kocht het doek voor ruim 21.000 Franse francs. In deze tijd komt dat neer op zo’n 5000 euro. Inmiddels is de waarde van Het concert echter flink gestegen. Het heeft een getaxeerde waarde van zo’n 200 miljoen dollar, wat gelijkstaat aan zo’n 190 miljoen euro. Het is daarmee een van de duurste vermiste schilderijen ter wereld.
Meer weten over de andere vermiste schilderijen van Vermeer? Hier kun je erover lezen: 10 weetjes over Johannes Vermeer.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
Rosalyn is schrijfster en vertaalster. Zij is de drijvende kracht achter Art Insite en zorgt voor waardevolle content. Heb je vragen of wil je een vermelding op onze website? Neem dan contact met haar op via het contactformulier.