Op 10 februari opent de tentoonstelling van Vermeer in het Rijksmuseum. Er zullen dan 28 werken van Johannes te zien zijn en dat is een record, omdat er nog nooit zoveel stukken van de meester bijeen zijn gebracht. Zeven van de werken zijn nog nooit eerder in Nederland tentoongesteld. Het totale werk van Vermeer dat bekend is, bestaat uit 37 schilderijen.
Er wordt vermoed dat hij in totaal tussen de 40 en 50 stukken heeft gemaakt. Daarvan zullen er wellicht enkele verloren zijn gegaan en het is niet onmogelijk dat er ooit nog eens een of meerdere echte Vermeers zullen opduiken. Er zijn maar weinig grote meesters die een dergelijk klein oeuvre hebben nagelaten. Daarbij komt nog dat Vermeer geen studies of schetsen maakte, maar meteen aan de slag ging. Als je dan ook nog beseft dat hij niet al zijn schilderijen signeerde, kan je voorstellen dat het de experts vaak moeite kostte om echt van vervalsing te onderscheiden.
Tijdens zijn leven waren zijn schilderijen geliefd en brachten deze relatief veel op. Na zijn dood werd hij in eerste instantie snel vergeten omdat er zo weinig werk beschikbaar was. Later werd hij erkend als een van de grootste Hollandse meesters en zijn veel van zijn schilderijen onschatbaar qua waarde.
Inhoudsopgave
Uitsluitend tickets met tijdslot
De tentoonstelling heeft wereldwijd aandacht getrokken. Cameraploegen uit de hele wereld zullen de tentoonstelling komen bezoeken. Zelfs voordat de eerste toeschouwer binnen is geweest, zijn de tijden van openstelling al verruimd. Omdat er in de voorverkoop reeds 200.000 tickets zijn verkocht, verwacht het Rijksmuseum een overweldigende belangstelling, vergelijkbaar met de Rembrandt-collectie een paar jaar eerder.
Destijds kwamen er een half miljoen bezoekers en werd er af en toe geklaagd over de drukte waardoor niet alle bezoekers een goed zicht kregen op de tentoongestelde meesterwerken. Daar is van geleerd en voor de 28 schilderijen van Vermeer zijn 10 zalen gebruikt van de Philipsvleugel. De Franse architect Jean-Michel Wilmotte is aangetrokken voor de inrichting en deze heeft gekozen om het werk te verdelen over 12 thema’s. De schilderijen worden afgescheiden door velours gordijnen in donkerrood, diepgroen en blauw. De diverse kleuren en het dempend effect van de gordijnen vergroot de sfeer in de zaal.
De tentoonstelling begint met de enige twee stadsgezichten die Vermeer heeft geschilderd. Vervolgens komt zijn vroege werk aan de orde en daarna het werk waarvan de meeste mensen Vermeer zullen kennen: portretten en afbeeldingen van jonge vrouwen zoals het Melkmeisje en het Meisje met de Parel. Wie een ticket wil boeken voor deze schitterende verzameling krijgt daarbij een tijdslot om zoveel mogelijk de bezoekersstroom te reguleren.
Waarom kreeg Vermeer de bijnaam Sfinx van Delft?
Als je meer details over zijn leven en werk wilt weten, verwijzen we je naar het artikel op deze site waarin er wordt toegelicht wat er bekend is over Vermeer. Dat is niet echt veel en daarom wordt hij met de bijnaam Sfinx aangeduid. Het is niet bekend wanneer Johannes Vermeer werd geboren, de datum van zijn doop was op 31 oktober 1632 in de Nieuwe Kerk in Delft. Zijn vader was herbergier en kunsthandelaar en behoorde tot een gereformeerde stroming.
Het is onduidelijk of Vermeer les kreeg van een van zijn tijdgenoten. Het was de Gouden Eeuw voor de Hollandse Meesters. Het gebruik van licht en heldere kleuren werd een van de kenmerken van Johannes Vermeer. Ook zijn huwelijk was bijzonder omdat hij daarvoor zich moest bekeren tot het Rooms-Katholieke geloof. Dat werd mogelijk gemaakt door een rijke oma die ook RK was en hem daarvoor toestemming gaf en hem daarna financieel bleef steunen. Het is onduidelijk waarom hij zo weinig schilderijen maakte. Zijn vroegere werk was in opdracht en bracht erg veel op gelet op de tijd waarin het werd gemaakt. De onderwerpen voor zijn latere werk zijn waarschijnlijk eigen keuze geweest.
Hoewel hij zichzelf als kunstenaar aanduidde handelde hij ook in kunst, net als zijn vader. Er is een anekdote dat een Franse kunsthandelaar hem een bezoek bracht op zoek naar koopwaar, maar Vermeer had geen enkel afgewerkt schilderij in zijn atelier. In het rampjaar 1672 stortte ook de kunsthandel volledig in en kreeg Vermeer het moeilijk. Hij stierf in 1675. De doodsoorzaak bleef onbekend.
Bekijk ook: 10 weetjes over Johannes Vermeer
Een eenmalige kans
Omdat het oeuvre van Vermeer zo overzichtelijk is qua aantal is de locatie van ieder werk bekend. In de VS zijn er 14 schilderijen, Nederland heeft er 7, de rest van Europa 15. Een doek bevindt zich in Japan. In 2022 is begonnen met de restauratie van het voormalig woonhuis van Henry Clay Frick, de cokeskoning (1849-1919). Hij kocht veel Europese kunst onder andere enkele Rembrandts en ook 3 werken van Vermeer. In zijn testament bepaalde hij dat de door hem aangekochte kunst zijn woonhuis nooit meer mocht verlaten. Het huis, Fifth Avenue, New York, werd in 1935 als museum geopend. Vanwege de renovatie van het museum zullen de drie werken van Vermeer uit de Frick Collection nu voor het eerst en wellicht voor de enige keer sinds aankoop buiten New York te zien zijn.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
Rosalyn is schrijfster en vertaalster. Zij is de drijvende kracht achter Art Insite en zorgt voor waardevolle content. Heb je vragen of wil je een vermelding op onze website? Neem dan contact met haar op via het contactformulier.