Sommige kunstenaar worden pas erkend als genie na hun dood, maar er zijn er ook die tijdens hun leven al bekend waren geworden en daar de financiële vruchten van konden plukken. Pieter Bruegel de Oude was de vader van Jan Brueghel de Oude en Pieter Brueghel de Jonge. Waarom hij de ‘H’ in zijn naam liet vallen is onbekend. Bruegel werd rond 1530 geboren, waarschijnlijk in Breda. Er is weinig bekend over zijn opleiding maar in 1552 werd hij in Antwerpen ingeschreven als kunstschilder. Het was de tijd dat in Italië de renaissance tot bloei kwam.
Later in de eeuw zouden vele kunstenaars afreizen naar Italië om daar met eigen ogen de ontwikkelingen te bekijken. Bruegel was er erg vroeg bij en woonde in Rome gedurende 2 jaren. Na terugkomst in Antwerpen maakte hij tekeningen van schilderijen die in Italië populair waren geworden. Het was een methode om de (rijke) burgers van die tijd een kijkje te gunnen op de kunst die ver over de grenzen werd gemaakt. De tekeningen van Bruegel werden zeer gewaardeerd en zelfs in die tijd al verzameld door rijke kunstliefhebbers in heel Europa. De kunstenaar kon hierdoor in weelde leven en ook de keuze maken met eigen werk te beginnen.
Inhoudsopgave
De kunstschilder Pieter Bruegel de Oude
In 1562 begon Bruegel met het maken van schilderijen. Het zouden er uiteindelijk circa 50 worden waarvan er 40 bewaard zijn gebleven. Dat was de productie van 7 jaar want in 1569 overleed de schilder na een lang ziekbed. Inmiddels was hij in 1563 verhuisd naar Brussel. Tot zijn schilderwerk behoren naast de religieuze en mythische werken die n de renaissance in zwang kwamen vooral landschappen en feestelijke tonelen op het platteland. Vanwege met name die vrolijke taferelen kreeg de schilder na zijn dood de bijnaam Boeren-Bruegel en werd verondersteld dat hij niet alleen graag volksvermaak schilderde maar er ook met genoegen aan meedeed. Echt bewijs dat deze Bruegel een feestnummer was, is niet geleverd. Ook zijn schilderijen waren geliefd en kwamen al snel bij verzamelaars terecht over het gehele continent.
De rol van Bruegel in de kunstgeschiedenis
In zijn tijd werd Bruegel gezien als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de renaissance in Noord-Europa. Zijn tekeningen zijn ontelbare malen gekopieerd via etsen. Zijn schilderwerk werd als vernieuwend gezien en vormde inspiratie voor een aantal Hollandse en Vlaamse meester na hem. Gedurende de gehele 17e was Bruegel een beroemdheid en werd zijn rol als voorloper voor de neoclassicistische kunst erkend. Na de 17e eeuw werd hij gedurende een periode vergeten. Er ontstond weer belangstelling voor zijn schilderwerk in de 20e eeuw. Omdat zijn oeuvre zo beperkt, zijn de werken verspreid over diverse musea op de wereld.
Winterlandschap met schaatsers en vogelknip (1565)
Het was in de 16e en 17e eeuw gebruikelijk dat bepaalde schilderijen gekopieerd werden zodat de gegoede burgerij kunst aan de muur kon hangen, als was dat dan ook niet origineel. Van dit schilderij van Bruegel zijn er 130 kopieën uit de 17e eeuw bewaard gebleven van in het algemeen onbekende en minder kwalitatieve meesters. Het maakt echter wel duidelijk hoe belangrijk dit schilderij moet zijn geweest. Waarom dat zo was? Het is beslist een vrolijk plaatje met een winters dorpje met een vijver waarop het volk vrolijk schaatst. Aan de rechterzijde is een vogelknip te zien.
In feite waarschijnlijk een oude deur met een standaard die op afstand kon worden weg getrokken met een touwtje. Men strooide een handje vogelvoer onder de val om op deze manier de vogels te lokken en te vangen. Bij later onderzoek is gebleken dat Bruegel de vogelknip pas later over het bestaande werk heeft geschilderd. In de tijd van Bruegel was kunst nooit zo maar vermaak, het diende ook ter lering. Experts denken dat Bruegel de vogelknip heeft toegevoegd om zijn boodschap extra duidelijk te maken. Vogels stonden symbool voor zielen en er werd altijd jacht gemaakt op onvoorzichtige zielen. Op de vijver wordt veel plezier gemaakt, maar de zorgvuldige kijker ziet ook een gevaarlijk wak. Het leven van een mens is niet alleen bedoeld om plezier te maken. Het is een boodschap die op veel schilderijen uit die tijd valt af te lezen.
Dit werk van Bruegel is te zien in het Museum van Schone Kunsten in Brussel.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
Rosalyn is schrijfster en vertaalster. Zij is de drijvende kracht achter Art Insite en zorgt voor waardevolle content. Heb je vragen of wil je een vermelding op onze website? Neem dan contact met haar op via het contactformulier.