Hou je van moderne kunst en wil je binnenkort een expositie bezoeken? In de Kunsthal in Rotterdam is tot en met 29 mei 2022 de tentoonstelling ‘Calder now’ te zien. De basis van de expositie wordt gevormd door meer dan 20 werken van Alexander Calder, die vaak voor het eerst in Nederland zijn te zien.
De grootschalige tentoonstelling wordt aangevuld met stukken van 10 hedendaagse kunstenaars: Olafur Eliasson, Žilvinas Kempinas, Simone Leigh, Ernesto Neto, Carsten Nicolai, Roman Signer, Aki Sasamoto, Monika Sosnowska, Sarah Sze en Rirkrit Tiravanija. Het is duidelijk dat deze kunstwerken zijn beïnvloed door de kinetische kunststroming van begin 20e eeuw waarvan Calder een van de ontwikkelaars was. Calder wilde een 4e dimensie toevoegen aan sculpturen die tot dan toe driedimensionaal waren. Hoe dat hem lukte, is te zien in de tentoonstelling die een goede doorsnede toont van zijn werk.
Inhoudsopgave
Alexander Calder, op de schouders van groten
Calder (1898-1976) wordt een van de belangrijkste Amerikaanse beeldhouwers genoemd. Het zat duidelijk in de familie want zowel zijn grootvader als vader waren bekende beeldhouwers waarvan in de VS veel werk is te zien. Alexander Calder begon als autodidact, maar in 1926 vertrok hij naar Parijs om daar aan de kunstacademie te gaan studeren. Hij ontmoette vertegenwoordigers van de moderne kunst zoals Hans Arp, Piet Mondriaan en Theo van Doesburg. Tijdens een bezoek aan New York maakte hij kennis met Lousia James, een achternicht van de beroemde schrijver Henry James, met wie hij in 1931 trouwde.
Abstraction-creation
In de studio van Mondriaan ontstonden de eerste mobiles van Calder, sculpturen die van een sokkel waren gehaald en de zwaartekracht trotseerden. Hier vond Calder zijn 4e dimensie: tijd. Zijn sculpturen bleven in beweging en waren nooit hetzelfde. Deze mobiles werden bekend en zijn eerste grote tentoonstelling was in 1931 in Parijs. Als lid van de kunstenaarsgroep Abstraction-creation ging ook Alexander Calder abstracte werken maken.
De abstracte beeldhouwwerken die hij maakte noemde hij op aanraden van Hans Arp ‘stabiles’ om misverstanden te voorkomen in zijn werk. Maar Calder bleef gefascineerd door beweging, ook in abstractie. Sommige van zijn beelden worden door motoren aangedreven. In 1937 maakte hij een kwikfontein voor de wereldtentoonstelling in Parijs . Dit werk staat sinds 1976 in het museum Joan Miró in Barcelona. Een ander bekend kunstwerk ‘Verborgen propeller’ hing in het WTC tijdens de aanslag van 9/11 en werd vernietigd bij het instorten van de gebouwen. Behalve sculpturen maakte Calder ook sieraden. Hij overleed in 1976 in New York.
De bekendste werken van Alexander Calder
Hieronder vind je een overzicht van de bekendste werken van Alexander Calder.
1. Kwikfontein
In 1937 was Europa in onrust en woedde de Spaanse Burgeroorlog. Calder maakte een kwikfontein met als opschrift Almaden. In Almaden werd 60% van het kwik gewonnen. Franco belegerde echter het dorp en de burgers leden verschrikkelijk. De fontein werd in dezelfde hal geplaatst als Guernica van Picasso, wellicht de bekendste aanklacht tegen de oorlog ooit. In eerste instantie werd de kwikfontein zonder bescherming getoond. Toen bekend werd dat kwik gevaarlijk was voor het menselijk lichaam werd de fontein achter glas gezet.
2. Verborgen propeller
Dit werk bestond uit 3 knalrode platen van roestvrij staal, die waren zo gepositioneerd dat ze deden denken aan een enorme scheepsschroef. Het werk was 7 meter hoog en stond van 1970 tot 2091 in het WTC. Bij de aanslag werd het grotendeels vernietigd. Een resterend deel staat in het herdenkingsmuseum 9/11 in New York. Verborgen propeller was wellicht de meest bekende stabile van Calder.
3. The Empenage
Deze mobile voor buiten staat bij de Scottish National Gallery of Modern Art. Het is typerend voor het werk van Calder in de jaren 50. Een groot deel van het werk is rood. Dat zou later een kenmerk worden van al het werk van de kunstenaar.
4. Flying Dragon
De indrukwekkende rode draak staat bij het Art Institute in Chicago. Alexander Calder maakte deze mobile in 1975, daarmee is het een van zijn laatste sculpturen.
Een eigen impressie van de tentoonstelling ‘Calder now’
Wat moet je verwachten bij een bezoek aan de Kunsthal als je nog niet kennis hebt gemaakt met het werk van Calder? Die vraag is zelfs nog moeilijk te beantwoorden als je achteraf de indrukken onder woorden probeert de brengen. Een beeldhouwwerk dat beweegt? Dancers and Sphere is voorzien van motoren. Er zijn ook grote staande abstracte werken. Maar de nadruk ligt toch op de mobiles, een combinatie van kleur, beweging en soms geluid.
Het is vaak een bijzondere ervaring om het verloop van de schijnbaar willekeurige bewegingen te zien. Het is boeiend om het werk van de hedendaagse kunstenaars te vergelijken met het werk van de meester zelf. Soms zijn er duidelijk invloeden te herkennen. Voor andere werken komt de catalogus goed van pas. Hierin lees je meer over Calder en de andere 10 kunstenaars en de illustraties zijn beslist de moeite waard. Ben je onder de indruk van de werken, kijk dan ook eens in de shop. Er zijn beslist leuke gadgets als herinnering aan je bezoek te koop.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
Rosalyn is schrijfster en vertaalster. Zij is de drijvende kracht achter Art Insite en zorgt voor waardevolle content. Heb je vragen of wil je een vermelding op onze website? Neem dan contact met haar op via het contactformulier.