10 weetjes over De Nachtwacht van Rembrandt

Wat weet jij eigenlijk over De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn? Het is waarschijnlijk het bekendste schilderij van Nederlandse bodem. Het schilderij hangt op een ereplaats in Het Rijksmuseum en wordt dagelijks door vele mensen bewonderd, uit binnen- en buitenland. Maar wat is er eigenlijk bekend over De Nachtwacht? Hoeveel kostte De Nachtwacht eigenlijk en hoe groot is het schilderij? Waaraan heeft het zijn naam te danken? Dat en meer lees je in dit artikel met 10 weetjes over De Nachtwacht.

10 weetjes over De Nachtwacht

10 weetjes over De Nachtwacht

Over De Nachtwacht valt bijzonder veel te vertellen. Het is bijzonder dat er over een kunstwerk uit deze periode zoveel bekend is. 10 weetjes over De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn.

1. Wanneer werd De Nachtwacht geschilderd?

Hoe lang deed Rembrandt eigenlijk over De Nachtwacht? Hoeveel jaar heeft het hem gekost om dit schilderij te maken? Het is niet exact bekend. Wel weet men dat De Nachtwacht in 1642 voltooid was. Verder heeft hij er zeker een jaar over gedaan. In december 1640 overleed namelijk een van de schutters die op het doek staat. Van deze man had hij dus al voldoende schetsen om hem op het doek te krijgen, of de aanzet op het doek was al gedaan.

2. Hoe groot is De Nachtwacht?

De huidige afmetingen van De Nachtwacht zijn 379,5 × 453,5 cm. Het schilderij is eerst echter groter geweest. Waarschijnlijk was De Nachtwacht zo’n 4 bij 5 meter groot in de oorspronkelijke staat. Het schilderij is echter diverse malen ingekort om het doek in een ruimte te laten passen. Vandaag de dag kun je dat je niet meer voorstellen, maar vroeger werd er gewoon een stuk van een kunstwerk gesneden om het schilderij in een bepaalde ruimte te kunnen exposeren.

3. Waarom heet De Nachtwacht De Nachtwacht?

Eigenlijk heet De Nachtwacht helemaal niet De Nachtwacht. De originele titel is: De compagnie van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren. In de 18e eeuw begon men dit schilderij De Nachtwacht te noemen, omdat het zo’n donker stuk is. Dat klopt echter helemaal niet, want het is geen nachtwacht die erop te zien is. De Nachtwacht is een schuttersstuk.

4. Hoe duur is De Nachtwacht?

De prijs van het schilderij mag natuurlijk niet ontbreken aan deze lijst met weetjes over De Nachtwacht. Wat kreeg Rembrandt van Rijn zelf voor De Nachtwacht? Helemaal duidelijk is het niet wat hij voor dit schuttersstuk kreeg, maar de verwachting is dat alle schutters ongeveer 100 gulden hebben betaald. Er staan 16 belangrijke schutters op De Nachtwacht afgebeeld, dus zal hij zo’n 1.600 gulden voor het schilderij hebben gehad, een redelijk hoog bedrag voor die tijd.

Wat is de waarde van De Nachtwacht nu? Vandaag de dag is het schilderij vele malen meer waard. Omdat het schilderij al die tijd in het bezit is geweest van de gemeente Amsterdam en er geen verkoop is geweest, weten we het niet precies. Een recente schatting vertelt ons echter dat het schilderij 500 miljoen euro waard is.

5. Hoe vaak is De Nachtwacht aangevallen?

De Nachtwacht is beschadigd geraakt gedurende de vele jaren dat dit schilderij geëxposeerd werd. Het schilderij is drie keer aangevallen en werd daarbij ook echt vernield. In 1911 viel een werkloze scheepskok het schilderij aan met een mes. In 1975 werd De Nachtwacht weer aangevallen met een mes, maar dat keer veel rigoureuzer. De psychisch gestoorde man maakte maar liefst twaalf sneden in het doek. In 1990 kwam er een verwarde man uit Den Haag het museum binnen. Hij besmeurde De Nachtwacht met zwavelzuur. Door de eerdere ervaringen stonden er echter vlakbij het schilderij al zuurremmers klaar. De dienstdoende suppoost voorkwam echte schade aan De Nachtwacht door dit meteen op het schilderij te spuiten.

6. Waar is De Nachtwacht gesigneerd?

Het signatuur op De Nachtwacht is niet overduidelijk. Je moet goed kijken voor je Rembrandts handtekening op het schilderij kunt ontdekken. De Nachtwacht is onder het beroemde meisje en de onbekende man daarnaast gesigneerd. Op de website beleefdenachtwacht.nl van het Rijksmuseum kun je dit goed zien.

7. Wat voor soort schilderij is De Nachtwacht?

Waarom is De Nachtwacht gemaakt? Zoals je hierboven al hebt kunnen lezen, is De Nachtwacht een schuttersstuk. Het is een portrettering van de schutterij, in vol ornaat. De opdracht voor het schilderij werd gegeven door kapitein Frans Banninck Cocq. Op De Nachtwacht staan 34 figuren afgebeeld, maar 16 ervan zijn niet goed zichtbaar of maar ten dele vastgelegd. De redenering hierachter is dat zij waarschijnlijk minder betaald hebben dan de meer prominente figuren. Dit komt namelijk niet vaak voor bij schuttersstukken.

8. Wat is er te zien op De Nachtwacht?

Dat De Nachtwacht een schuttersstuk is, weten we eigenlijk allemaal wel. Maar er zijn ook een aantal verborgen details op te zien. Sommigen vragen: wat klopt er dan niet aan De Nachtwacht? Eigenlijk klopt de compositie niet meer, want door het verkleinen van De Nachtwacht zijn de belangrijkste personen in het midden komen te staan. Dat is anders dan Rembrandt van Rijn bedoeld had, want hij had ze iets rechts van het midden op het doek geplaatst.

Kapitein Frans Banninck Cocq gaf de opdracht voor het schilderij en hij is de belangrijkste persoon op het schilderij. Er is ook heel wat symboliek in verwerkt rondom deze persoon. Zo zie je een rotting, een rotan wandelstok, die symbool staat voor zijn waardigheid. Maar wat echt bijzonder is, dat is de uitgestoken hand van de kapitein. De schaduw hiervan valt namelijk op de kleding van de luitenant en als je goed kijkt, dan zie je tussen duim en wijsvinger van de schaduw het wapen van Amsterdam. Subtiel!

Het meisje is een van de bekendste personen op het schilderij geworden. Sommigen beweren zelfs dat dit Saskia voorstelt, de overleden vrouw van Rembrandt. Dat is echter niet heel waarschijnlijk. Rembrandt schilderde regelmatig kinderen en dit is waarschijnlijk een willekeurig meisje geweest.

Wie staan er op De Nachtwacht?

  1. Kapitein Frans Banninck Cocq (meest prominente figuur op het doek)
  2. Luitenant Willem van Ruytenburgh (aan de rechterzijde van de kapitein)
  3. De vaandrig Jan Cornelisz. Visscher (de man met het vaandel achteraan)
  4. Sergeant Reijer Jansz. Engelen (links op het muurtje)
  5. Sergeant Rombout Kemp (aan de rechterzijde met molensteenkraag en breedgerande hoed)
  6. Musketier en lakenhandelaar Jan Brughman (stond op het weggesneden deel)
  7. Musketier en lakenhandelaar Elbert Willemsz. Swedenrijk (links bij de vaandrig, met furket en kruitenlont)
  8. Musketier Jan Aertsz. van der Heede (musketier in rood, herlaadt zijn wapen op het schilderij)
  9. Musketier Jan Claesz. Leijdeckers (rechts naast Van Ruytenburgh, blaast het kruit weg, overleden in 1640)
  10. Rondassier Jan Pietersz. Bronckhorst (rechts van Van Engelen)
  11. Rondassier Harman Jacobsz. Wormskerck (rechts van Van Engelen)
  12. Rondassier Claes van Cruysbergen (rechts van de vaandrig, met helm)
  13. Piekenier Paulus Harmensz. Schoonhoven (rechts achteraan)
  14. Piekenier Barent Harmensz. Bolhamer (rechts achter Leijdeckers)
  15. Piekenier en wijnhandelaar Walich van Schellingwou (boven de hoed van de luitenant)
  16. Lansier en lakenhandelaar Jan Ockersen (links van Van Schellingwou)
  17. Kapitein d’armes Jan Adriaensz. Keijser (op de achtergrond tussen de kapitein en de luitenant)
  18. Trommelslager Jacob Jorisz. (geen lid van de schutterij, maar aanwezig bij speciale gelegenheden)

Daarnaast staan er dus een aantal onbekende personen op het schilderij en zien we het zelfportret van Rembrandt.

9. Waar staat Rembrandt op De Nachtwacht?

Rembrandt ‘verstopte’ zichzelf wel vaker op een schilderij. Ook op De Nachtwacht heeft hij een zelfportret geschilderd. Achter de vaandeldrager zie je net een man met een baret. Echt bewezen is het nooit, maar deskundigen zijn het er wel over eens: dit is een zelfportret dat Rembrandt in De Nachtwacht verwerkt heeft.

10. Waar is de reconstructie van De Nachtwacht?

In het tv-programma Het geheim van de meester konden belangstellenden volgen hoe De Nachtwacht volledig gereconstrueerd werd. Dit deed men op basis van kunstmatige intelligente, maar ook met behulp van de kopie van Gerrit Lundens. De verf werd weer ‘oud’ gemaakt, de lagen werden aangebracht zoals Rembrandt dat ook gedaan zou moeten hebben en de personen verschenen langzaam op het doek. In De Nachtwacht uitgelicht kon je zien hoeveel onderzoek eraan vooraf is gegaan. Waar is de reconstructie van De Nachtwacht dan nu? Hier kun je de reconstructie van De Nachtwacht uit Het geheim van de meester bekijken.

In het Rijksmuseum heeft men in het kader van Operatie Nachtwacht ook een deel van De Nachtwacht gereconstrueerd. Het schilderij is nu op zijn volledige grootte te bewonderen.

Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product. 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *