10 weetjes over de Mona Lisa

De Mona Lisa is misschien wel het bekendste schilderij ter wereld. Allemaal hebben we die geheimzinnige glimlach wel eens gezien en als je haar gezicht eenmaal gezien hebt, staat het op je netvlies gebrand. Dit schilderij van Leonardo da Vinci is een meesterwerk. Maar wat weten we eigenlijk allemaal over de Mona Lisa? 10 bijzondere weetjes over de Mona Lisa van Da Vinci.

10 bijzondere weetjes over de Mona Lisa

Wist je dat… Mona Lisa eigenlijk niet eens Mona Lisa heette? Hieronder lees je wat haar naam dan wel was én nog 9 andere weetjes over Mona Lisa.

1. Is Mona Lisa een man?

Is Mona Lisa een man? Dat is een vraag die regelmatig gesteld wordt. Het portret is echter gebaseerd op een vrouw. Het is wel zo dat Da Vinci veel portretten maakte met behulp van zijn favoriete model: Salai. Bovendien streefde hij optimale schoonheid na in zijn schilderijen, waardoor eigenlijk alle personen die Da Vinci geschilderd heeft, zowel iets van een man als iets van een vrouw uitstralen. Het zijn geïdealiseerde portretten en misschien maakt dat de Mona Lisa wel zo fascinerend.

2. Mona Lisa is maar een bijnaam.

De basis voor het portret van Mona Lisa was dus zeker een vrouw, en haar naam was in ieder geval wel Lisa. Maar waar wij denken dat Mona Lisa haar complete naam was, is dat eigenlijk helemaal niet zo. De echte naam van deze vrouw was Lisa Gherardini. Da Vinci schilderde haar in opdracht van haar echtgenoot, Francesco Del Giocondo. Het schilderij wordt in Italië ook wel La Giocondo genoemd. Wat is de betekenis van Mona Lisa dan? Mona is een samentrekking van Madonna en eigenlijk betekent Mona Lisa gewoon ‘Mevrouw Lisa’. In Italië ziet men de samentrekking overigens als incorrect. Als je het een Italiaan vraagt, zou het ‘Monna Lisa’ moeten zijn.

Overigens is het niet helemaal zeker dat de vrouw op het schilderij Lisa Gherardini is. Een Italiaanse kunsthistorica, Carla Gorli, zegt dat er aanwijzingen voor zijn dat het Bianca Giovanna Sforza is. In de ogen van de Mona Lisa kun je namelijk een S en een G ontdekken en bovendien sluit de kledingstijl naadloos aan op de stijl die gebruikelijk was aan het Sforza-hof.

3. Het schilderij is waarschijnlijk helemaal niet af.

Hoewel de Mona Lisa beslist een meesterwerk te noemen is, gaat het gerucht dat dit schilderij eigenlijk helemaal niet af is. Hij was namelijk in 1516 en 1517 bezig om de laatste hand aan het schilderij te leggen. In 1517 raakte zijn rechterhand echter gedeeltelijk verlamd, waardoor hij zulke detaillistische klusjes niet uit kon voeren. Het kan dus zomaar zijn dat hij nog een aantal details in zijn hoofd had, maar deze niet kon realiseren.

4. De Mona Lisa werd ooit gestolen.

Met de huidige zware veiligheidsregels kun je het jezelf niet meer voorstellen, maar zo’n 100 jaar geleden werd de Mona Lisa gestolen. Het was een van de meest spectaculaire kunstroven uit de geschiedenis. Tijdens het onderzoek naar de diefstal was de kunstschilder Pablo Picasso zelfs een van degenen die verhoord werden. Uiteindelijk bleek het schilderij gestolen te zijn door een echte patriot, die vond dat de Mona Lisa op Italiaanse bodem thuishoorde.

5. Waarom is de Mona Lisa zo beroemd?

In eerste instantie stond de Mona Lisa bekend als een mooi schilderij, maar ook weer niet zo mooi dat het beroemd was. In 1869 werd er door kunstcriticus Walter Pater echter een essay gepubliceerd waarin hij hoogdravende woorden sprak over de prachtige Mona Lisa. Dat maakte het schilderij bekend in de kunstwereld. Door de diefstal in 1911 werd het kunstwerk pas echt bij het brede publiek bekend. Het schilderij bleef twee jaar onder de radar, wat het allemaal extra bijzonder en geheimzinnig maakte.

6. Hoeveel is de Mona Lisa waard?

In de lijst van weetjes over de Mona Lisa verwacht je natuurlijk ook een prijsindicatie. Toen de Mona Lisa uitgeleend werd in de jaren 60 kreeg het schilderij een verzekeringswaarde van 100 miljoen dollar toegewezen. Vandaag de dag wordt er aan de Mona Lisa een prijskaartje gehangen van ongeveer 870 miljoen dollar. Daarmee komt het schilderij naar alle waarschijnlijkheid op de eerste plaats in de lijst met duurste schilderijen ter wereld. Het schilderij is om die reden ook opgenomen in het Guinness Book of Records als schilderij met de hoogste verzekeringswaarde.

7. Waarom is de Mona Lisa zo raadselachtig?

Wat ervaar je bij het kijken naar de Mona Lisa? Veel mensen hebben het gevoel dat de vrouw op dit schilderij je recht in de ogen kijkt. Het bijzondere bij dit schilderij zijn de ogen van Mona Lisa. Door de glimlach zou je denken dat Mona Lisa’s ogen als het ware ‘mee’ zouden moeten lachen. Je ziet dan spieren samentrekken rond de ogen. Bij dit schilderij ontbreekt dat, waardoor de mysterieuze glimlach van Mona Lisa bijna op zichzelf komt te staan. Er was ooit een theorie dat de raadselachtige glimlach veroorzaakt werd door spierzwakte. Op het schilderij zou je namelijk kunnen zien dat ze last had van een schildklieraandoening. Later werd deze theorie weer ontkracht en was de conclusie van het onderzoek dat Mona Lisa van nature een scheve glimlach had, wat raadselachtig overkomt.

Ook veronderstelt men wel eens dat Da Vinci een cryptische boodschap in de beroemde glimlach van Mona Lisa verstopt heeft. Wellicht zit er deels een zelfportret in, of een verwijzing naar een overleden vrouw. Wat zie jij in de raadselachtige glimlach van Mona Lisa?

Zelf proberen de raadselachtigheid van Mona Lisa op doek te vangen? Dat kan met schilderen op nummer.

8. Het schilderij hing ooit in Napoleons slaapkamer.

Vandaag de dag lijkt het wel of de Mona Lisa in het Louvre thuishoort. Maar ze heeft daar uiteraard niet altijd gehangen. De meest bijzondere plaats van dit schilderij was toch wel in de slaapkamer van Napoleon. Het schilderij werd in eerste instantie gekocht door koning Francis I (in Nederland noemen we hem ook wel Frans I). In die tijd hing het kunstwerk aan de muur in het paleis van Fontainebleau. Lodewijk XIV hing het schilderij aan de muur in Versailles en daar bleef deze geheimzinnige dame hangen tot de Revolutie. In 1800 liet Napoleon het schilderij in zijn slaapkamer hangen, omdat hij het dan zo lang als hij wilde kon bewonderen. Het verhaal gaat dat hij echt geen genoeg kon krijgen van dit schilderij en wellicht was hij zelfs een beetje verliefd op Mona Lisa.

9. Wat staat er op de achtergrond van de Mona Lisa?

De aandacht gaat uiteraard eerst uit naar Mona Lisa zelf, maar wat staat er eigenlijk op de achtergrond van dit schilderij? Daar zijn de meningen over verdeeld. De een zegt dat dit een fantasieachtergrond is en dat Da Vinci het vanuit de losse pols geschilderd heeft. Een ander zegt dat dit het Italiaanse stadje Bobbio moet zijn, gelegen tussen de heuvels. De Italiaanse historica Carla Glori heeft aanwijzingen gevonden die dit onderbouwen. Ze wijst bijvoorbeeld op de oude brug bij het stadje, de Ponte Vecchio. Bovendien zou dit de theorie dat de vrouw op het schilderij Bianca Giovanna Sforza is ook staven. Bobbio viel namelijk in die tijd onder het regime van Sforza.

10. Mona Lisa werd meerdere keren aangevallen.

Na de roof in 1911 werd het schilderij in 1913 weer ontdekt. De diefstal was uiteraard een belangrijke aanleiding om het beroemde kunstwerk van Da Vinci extra te beveiligen. Toch raakte het schilderij nog verschillende keren beschadigd. In 1956 werd er door een Boliviaanse toerist een steen naar het schilderij gegooid. Het beschermende glas werd verbrijzeld en het schilderij raakte beschadigd. Je kunt het vandaag de dag nog steeds zien bij de linkerelleboog van Mona Lisa.

In 1974 werd het beschermende glas van de Mona Lisa bespoten met rode verf, toen het schilderij geëxposeerd werd in het Tokyo National Museum. Dit uit protest omdat het museum geen toegang verleent aan gehandicapten. In 2009 werd het schilderij nog een keer aangevallen, door een Russische vrouw die een theekopje naar het schilderij gooide. Ze was boos dat men haar de Franse nationaliteit had geweigerd. De Mona Lisa raakte hierbij niet beschadigd.

Op 30 mei 2022 werd opnieuw geprobeerd om het schilderij te beschadigen. Een man was als oude vrouw verkleed het Louvre binnengegaan. De man probeerde de vitrine voor de Mona Lisa stuk te maken, maar dat lukte niet. Daarna gooide hij taart tegen het glas, wat hij met zijn vingers uitsmeerde. Verder strooide hij nog rozen uit voor de bewakers hem overmeesterden. De man gaf aan dat hij met zijn actie meer aandacht wilde voor de aarde. Het lijkt hiermee dus een actie van een milieuactivist te zijn.

Heb jij nog bijzondere weetjes over de Mona Lisa? Laat gerust hieronder een reactie achter.

Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.