Het fauvisme was kort, maar hevig. Wanneer is het fauvisme ontstaan, wat waren de kenmerken van deze stroming en wat had Henri Matisse ermee te maken? Hieronder lees je meer over de fauvisten en vind je 5 bekende werken uit het fauvisme op een rij.
Inhoudsopgave
Opvolgers van het neoclassicisme
Het impressionisme was de eerste reactie op het neoclassicisme die serieus werd genomen. Een deel van de kunstenaars voelde zich te beperkt door regeltjes en bijna wetenschappelijke benadering van de kunst die zich vooral uitte in de eis van een realistische en detaillistische weergave. Enkele kunstenaars voelden zich daarbij niet op het gemak, ze wilden in hun werk kunnen vluchten uit de kille maatschappij van het moeten en gingen op zoek naar het subjectieve en mystieke. Het impressionisme was een begin, maar er volgden veel stromingen die verder wilden gaan, zoals het fauvisme aan het begin van de 20e eeuw.
Wanneer was de tijd van het fauvisme?
Het hoogtepunt van het fauvisme lag zo tussen 1898 en 1907. Hoe ontstond de naam fauvisme eigenlijk? In 1905 was er een tentoonstelling in Parijs van een groep schilders die we nu fauvisten noemen. Er stond een buste van de kunstenaar Albert Marque in de neoclassicistische stijl. Een kunstcriticus schreef dat er een mooie buste stond omringd door fauves (wilde beesten). De naam bleef hangen hoewel de kunstenaars zich ertegen verzetten, zij wilden niet als groep worden gezien die zich tegen een stroming afzetten maar als individuen.
Kenmerken van het fauvisme
Fauvistische kunstenaar waren vooral geïnteresseerd om emoties weer te geven op een expressieve manier. Daarvoor gebruikten ze felle kleuren in ongebruikelijke composities. Het gebruik van primaire kleuren in een opvallend kenmerk van het fauvisme. De kleuren werden niet gemengd om lichtere tinten te krijgen waardoor er altijd felle contrasten waren. De schilders gebruikten ook brede streken en een expressieve verfbehandeling waardoor een idee van beweging werd geschapen en emotie bij de toeschouwer wordt opgeroepen. Een tweede duidelijke kenmerk is het kiezen voor ongebruikelijke composities. Fauvisten kozen ervoor om hun onderwerpen vanuit een onconventioneelste gezichtspunt af te beelden en om te spelen met onjuiste verhoudingen. Ook dit was bedoeld om emotie op te roepen.
De bekendste fauvist: Henri Matisse
Als er over fauvisme wordt gesproken is Henri Matisse zonder meer de meest belangrijke representant. Hij was een leerling van Gustave Moreau en vond een medestander in Pissarro. Rond 1900 begon hij steeds meer te schilderen. Eenvoudige beelden in felle kleuren. Hij was zeer controversieel tijdens zijn carrière en werd in de kunstwereld als een lastpak gezien.
Opkomst en einde van het fauvisme
In 1905 was een eerste tentoonstelling van de groep die als fauvisten zou worden aangeduid. Hoewel de kritiek enorm was, vormde de expositie ook inspiratie voor kunstenaars en zagen verzamelaars ook wel iets in het werk. In 1906 was het hoogtepunt van de stroming en waren er diverse tentoonstellingen. In 1907 was het alweer voorbij. Diverse fauvisten kozen hun eigen weg, waarbij vooral het kubisme populair was. De stroming op zich bestond daardoor niet meer. Echter zou de invloed van de fauvisten nog duidelijk zichtbaar zijn buiten Frankrijk en ook nog tientallen jaren inspiratie blijven vormen voor schilders.
Fauvisme in Nederland: Kees van Dongen
Kees van Dongen (1877-1968) werd ook wel de bordeelschilder genoemd vanwege de vele schilderijen die hij maakte in de rosse buurt van Rotterdam. In 1897 vertrok hij naar Parijs waar hij diverse fauvisten leerde kennen en door hen werd geïnspireerd. Hij werd wel de Nederlandse Matisse genoemd maar beschouwde zichzelf niet als een fauvist. Matisse had een hekel aan de Nederlander waarvan werd gezegd dat hij een moreel kompas miste.
5 bekende fauvistische werken
Hieronder vind je de 5 bekendste werken uit het fauvisme.
1. Le Bonheur de Vivre (1906) – Henri Matisse
Matisse maakte dit werk naar aanleiding van de felle kritiek op de eerste tentoonstelling in 1905. Pas in de jaren 20 werd het beschouwd als een kunstwerk. Voor Matisse was het een van zijn belangrijkste werken. Hij maakte vele voorstudies terwijl hij normaal gesproken snel en spontaan werkte.
2. Charing Cross Bridge (1906) – André Derain
In de winter van 1906 verbleef Derain twee maanden in Londen en maakte dit werk. Opmerkelijk is het kabbelende water van de Theems in vergelijking met een aantal strakke lijnen in de brug.
3. Paysage coloré aux oiseaux aquatiques (1907) – Jean Metzinger
Metzinger studeerde in 1900 af in Nantes in de neoclassicistische stijl. Maar hij trok naar Parijs en deed mee aan de exposities van de fauvristen. Later ging zijn interesse uit naar het kubisme. Hij werd docent schilderkunst in Parijs.
4. De Seine bij Chatou (1906) – Maurice de Vlaminck
De Vlaminck werd geboren in Parijs en had een Vlaamse vader. Hij verhuisde na zijn huwelijk naar Chatou, toen een klein dorpje maar nu een buitenwijk van Parijs. In eerste instantie moest hij onder andere als profwielrenner in het levensonderhoud voorzien. Later kon hij leven van zijn kunst er werd zijn werk uitbundiger. Zijn bewondering voor Van Gogh is duidelijk in dit schilderij.
5. Landschap bij Antwerpen (1906) – Georges Braque
Georges Braque exposeerde enkele van zijn werken tijdens de eerste tentoonstelling van 1905 van de fauvisten. Onzeker geworden door de kritiek vernietigde hij nadien de meeste werken maar ging toch door in de stijl. Zijn grote voorbeeld was Cézanne, wat ook naar voren komt in dit werk dat zonder voorstudie ter plekke werd gemaakt.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
Rosalyn is schrijfster en vertaalster. Zij is de drijvende kracht achter Art Insite en zorgt voor waardevolle content. Heb je vragen of wil je een vermelding op onze website? Neem dan contact met haar op via het contactformulier.