Abstracte kunst, misschien denk jij dan meteen aan lijnen en vierkanten op een wit doek. Maar abstracte kunst is zo veel meer dan dat. Wanneer is deze kunstvorm eigenlijk ontstaan en wat is abstracte kunst nu precies? Welke bekende abstracte kunstenaars zijn er geweest? Op deze pagina lees je er veel meer over en kun je 4 bekende kunstwerken in deze stroming bewonderen.
Inhoudsopgave
Wanneer is de abstracte kunst ontstaan?
Tot ongeveer midden van de 19e eeuw moest kunst duidelijk een weergave zijn van de werkelijkheid. Hoe realistischer een kunstenaar in staat was objecten of de natuur weer te geven, hoe meer aanzien hij kreeg. Kunst werd beheerst door regels en werd een techniek die door iedereen met enige aanleg geleerd kon worden. De impressionisten waren de eersten die zich verzetten tegen het ‘wetenschappelijk’ maken van de kunst.
Het waren destijds de ‘experts’ die bepaalden wat kunst was en wat daartoe niet werd gerekend. De impressionisten begonnen met abstraheren, wat inhoudt dat niet ieder detail hoeft te worden gebruikt om toch het gewenste beeld te krijgen. Een mooi voorbeeld van abstraheren is Nijntje van Dick Bruna. Met een paar lijntjes wordt een konijn getoond dat iedereen als zodanig herkent terwijl het maar weinig lijkt op een konijn in de natuur. Het abstraheren in de kunst schokte de experts en het publiek.
De term impressionisme was ook een vorm van kritiek. Dit was geen echte kunst, maar slechts een impressie van wat kunst zou moeten zijn. Maar de tijd deed veel en ironisch genoeg werd het realisme in de kunst vervangen door andere stromingen. De bewondering voor de grote meesters van de renaissance bleef, maar kunstenaars die deze stijl bleven navolgen werden afgedaan als ouderwets en niet meer van deze tijd. Niet alle nieuwe kunststromen werden overigens zonder kritiek verwelkomt. Abstracte kunst werd en wordt vaak nog niet gewaardeerd.
Wat is abstracte kunst?
Waar in de tweede helft van de 19e eeuw door het abstraheren de werkelijkheid niet meer in detail werd vastgelegd, ging de abstracte kunst vanaf begin 20e eeuw verder. Er werd steeds meer afstand genomen van weergave van de objecten in de natuur en kunstenaars werkten met niet-representatieve of suggestieve vormen, dus abstracte beelden. Abstracte kunst wordt daarom ook wel niet-objectieve kunst genoemd.
Kunstenaars die abstracte kunst maken hebben veel meer mogelijkheden tot expressie dan in het realisme. Ze hoeven zich niet te beperken tot objecten die in de natuur voorkomen. In de abstracte kunst gaat het om het gevoel weer te geven dat de kunstenaar had tijdens het maken van het werk. Als er min of meer herkenbare objecten voorkomen, zal een kijker zich wellicht daar een beeld van het kunstwerk door vormen. Als dat niet het geval is, zal de kunstenaar door de titel of een beschrijving vaak willen weergeven wat hij voelde of dacht bij het maken van zijn werk. Zonder een dergelijk hulpmiddel komen ook ervaren kunstkenners vaak tot een andere interpretatie van hetzelfde werk.
De kritiek op de abstracte kunst
De abstracte kunst leidde meteen tot een polemiek die tot de dag van vandaag voortduurt al zijn de scherpe kanten er inmiddels van af. Kunstcritici en bekende kunstenaars beschouwden in eerste instantie abstracte werken niet als kunst. Om abstracte kunst te maken, was geen vakmanschap vereist noch artistiek talent naar hun mening. Er werd een vergelijking getrokken met hetgeen wilde chimpansees op een doek zouden zetten indien ze de beschikking hadden over verf, kwasten en doek. Daarbij kwam nog de beschuldiging dat abstracte kunst werd gefinancierd door de CIA als onderdeel van de koude oorlog tegen de Sovjet-Unie. Onder het Stalinisme werd teruggegrepen op detaillistisch realisme in de kunst. Abstracte kunst moest de grotere vrijheid in het westen duidelijk maken.
Bekende abstracte kunstenaars en de stromingen binnen deze tak
Er zijn diverse stromingen ontstaan binnen de abstracte kunst van de geometrische abstracties van Mondriaan tot de expressieve abstractie van Kandinsky. De meest opmerkelijke vertegenwoordiger van de abstracte kunst is Jackson Pollock. De Amerikaanse kunstenaar introduceerde de ‘action painting’. Hierbij wordt verf niet zorgvuldig op het doek gebracht maar wordt het erop gespoten, gesmeerd of gedruppeld. Het daardoor ontstane werk legt dan de nadruk op het fysieke werk van de artiest gevoed door zijn artistieke talent.
De 4 duurste abstracte kunstwerken.
Hieronder vind je 4 bekende abstracte kunstwerken die ook nog eens een enorm bedrag hebben opgebracht op veilingen.
1. Interchange – Willem de Kooning
Dit werk van Willem de Kooning bracht in 2016 op een veiling $ 266 miljoen op. Het werd daarmee het duurste abstracte schilderij tot op heden. Het werk wordt beschouwd als de overgang van Kooning naar het abstracte expressionisme.
2. Nummer 17A – Jackson Pollock
Dit druipschilderij bracht $ 177 miljoen op tijdens een veiling in 2015. Dezelfde miljardair kocht later Interchange ook en verbrak daarmee zijn eigen record. Het doek is te zien in het Art Museum van Chigago.
3. Nummer 6 (violet, groen en rood) – Mark Rothko
Een Russische miljardair kocht dit typische werk van Rothko op een veiling in 2014. Het bracht $ 140 miljoen op.
4. Nummer 5 (1984) – Jackson Pollock
Met een opbrengst van $ 106 miljoen was dit andere voorbeeld van ‘dripping’ door Pollock gedurende een decennium het duurste abstracte schilderij.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
Rosalyn is schrijfster en vertaalster. Zij is de drijvende kracht achter Art Insite en zorgt voor waardevolle content. Heb je vragen of wil je een vermelding op onze website? Neem dan contact met haar op via het contactformulier.